ความฉลาดคืออะไร

ก่อนที่จะกล่าวถึงความฉลาด คงต้องเปลี่ยนความคิดในเรื่องของความฉลาดกันใหม่ ความคิดดั้งเดิมตั้งแต่ทศวรรษ 1950 คือ ความฉลาดเวลาไปวัด ไอคิว ซึ่งเป็นแนวคิดเกี่ยวกับความจำ ความสามารถทางด้านภาษา ความสามารถในการคิด วิเคราะห์ ซึ่งเราเรียกว่าเป็นความฉลาดในเชิงทั่ว ๆ ไป

ใน ปัจจุบันมีความฉลาดอีกรูปแบบ ที่เรียกว่า Multiple Intelligences หรือ พหุปัญญา เกิดขึ้นโดยนักจิตวิทยาชาวอเมริกัน ชื่อ โฮเวิร์ด การ์ดเนอร์ เมื่อปี พ.ศ. 2526 หรือเมื่อประมาณ 25 ปี มาแล้ว การ์ดเนอร์กล่าวว่า คนเราทุกคนมีความสามารถทางสมองหลายด้านด้วยกัน โดยธรรมชาติแล้วมนุษย์ทุกคนจะมีความฉลาด 8 ด้านด้วยกัน คือ

1. ความสามารถทางด้านภาษา
2. ความสามารถทางด้านความคิด
3. ความสามารถทางคณิตศาสตร์
4. ความสามารถในเรื่องของมิติ
5. ความสามารถในการเคลื่อนไหว หรือ การใช้ร่างกาย
6. ความสามารถทางดนตรี
7. ความสามารถด้านมนุษยสัมพันธ์
8. ความสามารถทางด้านธรรมชาติ
9. คือความสามารถในการรู้จักตน รู้คิด (เพิ่มเมื่อปี พ.ศ. 2527)

การ์ดเนอร์ บอกว่าความสามารถแต่ละด้านนี้จะพัฒนาในระดับใช้การได้ทุกคน ในขณะเดียวกันก็ย้ำว่า ปัญญาทุกด้านต้องใช้ผสมผสานกัน ทั้งหมดนี้คือความฉลาดที่หลากหลาย ซึ่งคุณพ่อ คุณแม่ควรส่งเสริมให้ลูกมีความฉลาดให้ครบทุกด้านในเวลาเดียวกัน และพัฒนาไปในระดับเท่าที่จะพัฒนาได้ แต่จุดอ่อนของการศึกษา คือ เน้นพัฒนาเฉพาะบางด้านเช่น เห็นว่าคณิตศาสตร์สำคัญจึงให้เรียนให้มาก ส่วนดนตรีและพละเรียนแค่ชั่วโมงเดียวก็พอ แต่ถ้าเด็กบางคนที่มีความสามารถทางด้านดนตรีหรือกีฬา การให้เวลาพัฒนาเพียงชั่วโมงเดียว จะเป็นการปิดโอกาสทองของเด็กไปอย่างน่าเสียดาย

“อัลเบิร์ต ไอน์สไตน์” กล่าวไว้ว่า “ถ้าต้องให้เด็กฉลาด ก็ต้องเล่านิทานให้เด็กฟัง แต่ถ้าต้องการให้เด็กฉลาดมากยิ่งขึ้น ก็ต้องเล่านิทานหลาย ๆ เรื่อง”